Astronomen Michael E. Brown en Konstantin Batygin, allebei professoren aan de California Institute of Technology, dienden in augustus een studie in bij de Amerikaanse publicatie The Astronomical Journal waaruit zou blijken dat ons zonnestelsel mogelijk een negende planeet bevat. Brown en Batygin stelden de studie samen op nadat ze jarenlang de Subaru-telescoop op de Hawaïaanse vulkaan Maunakea hadden gebruikt om de beweging van objecten in de uithoeken van ons zonnestelsel te volgen.
De wetenschappers kwamen tot deze conclusie nadat ze de banen van een aantal objecten in de Kuipergordel observeerden. De Kuipergordel is een gordel van miljarden kometen en andere objecten die zich tot ver voorbij de baan van de verste planeet Neptunus bevindt. Brown en Batygin stellen in hun paper dat de banen van deze zogenaamde transneptunische objecten (TNO’s) waarschijnlijk beïnvloed worden door het zwaartekrachtsveld van een object dat ruim zes keer zo massief zou zijn als de aarde.
De banen van de objecten die gevolgd werden en de theoretische baan van planeet negen. Bron: Caltech/R. Hurt (IPAC)
Hoewel de wetenschappers nog geen rechtstreekse observatie van planeet negen hebben kunnen maken, zijn zij er van overtuigd dat de planeet ergens in het zonnestelsel te vinden moet zijn. Volgens hun berekeningen is het bijna onmogelijk dat de objecten die zij volgden in hun huidige baan zouden zijn terechtgekomen zonder de invloed van de zwaartekracht van een groot object. In de studie berekenen ze ook waar de planeet zich ruwweg zou bevinden. Planeet negen zou zich zo ver bevinden dat een enkele omwenteling rond de zon minstens 10.000 jaar zou duren.
De moordenaar van Pluto
Michael E. Brown is geen onbekende naam in de astronomische wereld. Nadat hij in 2005 Eris ontdekte, een object dat bijna even groot is als Pluto, ontstond er in wetenschappelijke kringen een debat over wat nu wel en niet een planeet is. Eris was bovendien niet het enige object dat astronomen in deze periode vonden. Gelijkaardige objecten als Makemake en Haumea werden bijna gelijktijdig met Eris ontdekt, waardoor het er al snel op begon te lijken dat er zich mogelijk honderden Pluto-achtige miniplaneten in een baan rond de zon zouden bevinden.
De internationale Astronomische Unie (IAU) besloot daarom om de definitie van een planeet de veranderen in 2006, waardoor Pluto en andere gelijkaardige objecten werden omgedoopt tot zogenaamde dwergplaneten. Het grootste verschil met volwaardige planeten is dat dwergplaneten hun baan rond de zon nog niet hebben kunnen schoonvegen van andere objecten. Zij kunnen hun baan met andere woorden delen met andere objecten. Brown publiceerde na deze herdefinitie het boek ‘How I Killed Pluto and Why It Had It Coming’.
Wiskunde, de Kuipergordel en zwarte gaten
Het is nog altijd best mogelijk dat de woelige banen van de objecten die gevolgd werden op een andere manier kunnen worden verklaard. Volgens sommige berekeningen zouden objecten nu eenmaal zomaar samenclusteren, zonder invloed van buitenaf. De ogenschijnlijk ongebruikelijke banen van de objecten zouden dan wel eens perfect normaal kunnen zijn.
Volgens andere modellen zou de Kuipergordel zelf wel eens de dader kunnen zijn. In deze theorie zou de gezamenlijke zwaartekracht van alle kleine objecten in de regio krachtig genoeg zijn om een sterke invloed uit te oefenen op de banen van de TNO’s. Volgens huidige schattingen is er echter veel te weinig massa in de gordel om een effect te hebben.
Ten slotte zijn er ook radicalere theorieën die de ronde doen. Wetenschappers Avi Loeb en Amir Siraj van de universiteit van Harvard, postuleren dat niet een planeet, maar een zwart gat de banen van de TNO’s zou beïnvloeden. Volgens hun theorie zou een zwart gat met de omtrek van een grapefruit evenveel massa bevatten als een planeet en zou dit kunnen verklaren waarom het object nog nooit rechtstreeks geobserveerd is.
Er is voorlopig wel nog geen hard bewijs dat zo’n kleine zwarte gaten überhaupt bestaan. Voorlopig wordt het dus nog afwachten tot er meer research wordt gedaan vooraleer we weten of we terug negen planeten moeten onthouden in plaats van de huidige acht.
