De Europese sonde Bepicolombo vloog zaterdagochtend even na middernacht langs Mercurius. De Europese ruimtevaartorganisatie (EPA) maakte het nieuws op 2 oktober bekend in een persbericht. Na de flyby vloog Bepicolombo verder, maar het plan is om de sonde een aantal keren terug te laten keren vooraleer ze in een baan rond de planeet te brengen.

De ruimtesonde werd in oktober 2018 gelanceerd en is het resultaat van een samenwerking tussen de Europese en de Japanse ruimtevaartorganisaties. Na de flyby vliegt de ruimtesonde verder doorheen het zonnestelsel. Het is de bedoeling dat de sonde nog vijf flyby’s van Mercurius zal doen, waarna het uiteindelijk in 2025 in een baan rond de planeet terecht moet komen. Deze manoeuvres worden uitgevoerd zodat de sonde zich op een veilige manier in een baan rond Mercurius kan vestigen. 

Hoewel dit de eerste flyby langs Mercurius is, heeft Bepicolombo eerder al een flyby langs de aarde en twee langs Venus gedaan. De laatste flyby van Mercurius staat pas voor januari 2025 op de agenda. Daarna zal de sonde in december van datzelfde jaar in een baan rond Mercurius terechtkomen. 

We might have been late with the first image, but we're early with the follow-up 😉 Here are a few more incredible first impressions from our first #MercuryFlyby – plus annotations to guide the eye!https://t.co/8RpPeJVBDM#ExploreFarther pic.twitter.com/KkF2wF2vVp

— BepiColombo (@BepiColombo) October 2, 2021

Tot een paar jaar geleden werd Mercurius nog als oninteressant bestempeld door wetenschappers. Nadat echter bleek dat er zich waterijs op de planeet bevond, besloten astrofysici dan maar toch dat er iets van de planeet te leren valt. De ESA beoogt met de lancering van Bepicolombo om een paar van de mysteries rond de kleinste planeet op te klaren. Dat is overigens niet meer Pluto, tot ergernis van velen.

Het grootste vraagstuk over Mercurius is hoe de planeet is ontstaan. De planeet draait immers drie keer dichter dan de aarde rond de zon. Maar de chemische opmaak van Mercurius komt niet overeen met een planeet die zich zo dicht bij de zon bevindt. Volgens wetenschappers lijkt de compositie van Mercurius het meest op die van Mars, wat volgens huidige modellen van de formatie van het zonnestelsel onmogelijk is. Wetenschappers proberen nu uit te zoeken of de planeet niet veel verder is ontstaan, waarna ze later migreerde naar zijn huidige afstand.

Clash van de Titanen

Een ander groot mysterie rond Mercurius is zijn gigantische kern. Hoewel de planeet maar een diameter van 5.000 kilometer heeft, heeft de kern een diameter van 4.000 kilometer. Om even te vergelijken, de aarde heeft slechts een kern met een diameter van 1.200 kilometer, terwijl de diameter van de aarde 12.700 kilometer is. Volgens Johannes Benkhoff, een van de wetenschappers die meehielp bij de ontwikkeling van Bepicolombo, kan een mogelijke verklaring zijn dat Mercurius in zijn verleden een botsing met een andere planeet onderging. Daarbij zou dan een groot deel van Mercurius’ massa verloren zijn gegaan. 

Volgens sommige wetenschappers zou het zelfs kunnen dat de planeet waarmee Mercurius ooit botste de aarde zelf is. Onze maan zou later ontstaan zijn uit het puin van die botsing. Zij veronderstellen hier dat Mercurius de geheimzinnige planeet Theia zou zijn. De meeste wetenschappers zijn het er intussen over eens dat de maan gevormd is nadat een protoplaneet met de naam Theia de aarde 4.5 miljard jaar geleden raakte. Er is echter nog geen enkel bewijs dat Mercurius en Theia dezelfde planeet zijn.

Water en vuur

De ESA wil ook onderzoeken of er zich daadwerkelijk waterijs op de planeet bevindt. Temperaturen op Mercurius kunnen oplopen tot wel 450 graden celsius. Wetenschappers waren dan ook verbaasd toen ze een paar jaar geleden waterijs detecteerden op de planeet. Sommige kraters op Mercurius zouden diep genoeg zijn om nooit te worden blootgesteld aan zonlicht, waardoor temperaturen er extreem laag zouden blijven.

Bepicolombo zal ook onderzoeken of Mercurius geologisch actief is, al dan niet dood. Verder gaan wetenschappers ook nagaan waarom de planeet donkerder is dan hij zou moeten zijn. Ten slotte willen ze ook nog te weten komen waarom de kleine planeet een magnetisch veld heeft. 

Bekijk de samenvatting van de doelstellingen van Bepicolombo hieronder