Het is voor zover bekend de eerste Belgische treinsurfer, maar nu ging hij nog een stap verder. Hij noemt zichzelf GIFGAS en reisde onlangs met een vrachttrein naar Italië en Kroatië. Al roept hij op om hem niet na te doen. Wij hadden een gesprek met de meest notoire treinsurfer van België.
In maart 2019 hing GIFGAS kilometerslang achter een trein. Zijn video werd door alle Belgische media opgepikt. Inspiratie voor de daad haalde hij vanop het internet. “Ik ben sinds mijn kindertijd geïnteresseerd in treinen. Rond mijn 14e zag ik video’s van Amerikanen en Russen die zich achter treinen vastklampten. Ik vond dat stiekem wel cool en die beelden zijn uiteindelijk in mijn hoofd blijven hangen.”
Gezocht
Toen hij zag dat ook onze Belgische treinen over handvaten beschikken, bracht hem dat op ideeën. “Toen dacht ik: eigenlijk kan dit ook in ons land. Ik nam mij GoPro, filmde het en gooide het op YouTube.” Zijn video ging viraal en verscheen in één klap op alle nieuwswebsites en was te zien in alle journaals. “Treinsurfer hangt minutenlang achter trein”, kopten verschillende kranten. Daarbovenop diende de NMBS klacht in tegen onbekenden. “Ik was er zelf van geschrokken”, legt hij ons uit.
“Ik word nog altijd gezocht door de politie. Ze willen graag een voorbeeld van me maken”. Dat is ook de reden waarom hij zijn identiteit – tot in het kleinste detail – geheim houdt. Zo maakt hij zijn stem, zijn gezicht – tot zelfs zijn schaduw toe – onherkenbaar in zijn video’s. Bijna niemand – buiten zijn beste vrienden – weet over zijn activiteiten. Ook wij mogen niet meer weten dan dat hij een 20-jarige student is. Zo klinkt hij ook: als een ‘normale’, intelligente student – zij het een met een ongewone bezigheid – én helemaal niet als iemand die illegale zaken onderneemt.
#ILLEGALFREEDOM
In een nieuwe reeks video’s gaat GIFGAS nog een stap verder. Daarin is te zien hoe hij op vrachttreinen door Europa reist, oftewel aan freighthopping doet. Het fenomeen komt overgewaaid uit de Verenigde Staten. Daar werd het, na het einde van de Amerikaanse Burgeroorlog, een veelgebruikte manier van reizen. Vooral gastarbeiders reisden mee met voorbijrazende vrachttreinen – ze raakten bekend als ‘hobos’.
De Litouwse avonturier Shiey deed het fenomeen naar Europa overwaaien. De man begon met freerunning op daken, maar schakelde al snel over naar video’s van een andere categorie. Hij plaats die online onder de noemer #ILLEGALFREEDOM, oftewel illegale vrijheid. Zo verkent hij achtergelaten nucleaire bunkers, reist hij zonder toelating naar Tsjernobyl of lift hij met goederentreinen mee doorheen Europa. Zittend op steenkolen of andere waren is het een Reizen Waes voor durvers. De man verzamelde ondertussen al 1,5 miljoen abonnees op YouTube.
[perfectpullquote align=”right” bordertop=”false” cite=”” link=”” color=”” class=”” size=””]Ik doe niets of niemand kwaad.[/perfectpullquote]
Kan jij uitleggen wat #ILLEGALFREEDOM is?
“Het is een nieuwe soort van vrijheid. Want als je op een goederentrein zit of achter treinen hangt, gaat het om vrijheid op een andere manier. Want die vrijheid is illegaal. Dat is vreemd, toch? Vrijheid zou geen grenzen mogen hebben. Ik doe niets of niemand kwaad. Ik maak niets kapot. Het is omdat ooit iemand reizen op vrachttreinen verbood, dat het nu niet mag. Niemand stelt het in vraag, behalve diegenen die het uitproberen.”
Wanneer heb je voor het eerst aan freighthopping gedaan?
“Ik heb mijn eerste kleine surf eind 2018 ondernomen. Die ging van Antwerpen naar Luik. Oorspronkelijk was ik van plan om het eerst in de VS te proberen. Tot ik zag dat het hier ook mogelijk was. Ik ben dan wagons gaan inspecteren. Waar kan ik zitten? Waar is het mogelijk? Die eerste surf ging goed, dus heb ik een goeie vriend – Rico – opgebeld en hebben we een grotere reis gepland: richting Italië.”
“Ze gaan dan aan de zijkant hangen en sterven.”
Je bent wel voorzichtig. Je springt niet op de eerste de beste trein: de ene wagon is te zichtbaar, in de andere is er geen plek of zit je onbeschut. Het duurt soms dagen vooraleer de ‘juiste’ cargotrein opduikt.
“Ik weet waar ik mee bezig ben, maar er zijn er ook die op de eerste de beste trein zullen springen. Daarom vraag ik ook om me niet na te doen. Ze gaan dan aan de zijkant hangen en sterven. Daar wil ik niet verantwoordelijk voor zijn.”
Meer reliëf
Het blijft toch een gekke bezigheid in een tijd waarin je voor 10 euro met het vliegtuig door half Europa kan reizen? Is het de kick die je drijft?
“Deels. Het is een hele ervaring om op een goederentrein te zitten. Iedereen kan tegenwoordig een vliegtuigticket kopen om een uur later in Italië te staan, maar als je er zelf geraakt, geeft het een groter gevoel van beloning. Noem het authentiek reizen: je ruikt de omgeving, je voelt de wind. Zo’n dingen ervaar je niet op een vliegtuig. Op een open wagon kan je onbeperkt naar de prachtige landschappen om je heen kijken. En vliegen is gewoonweg ook super vervuilend.”
Je onderneemt de reizen niet uit geldgebrek hé?
“Ik ga zoals iedereen ook op een normale manier op reis, maar in vergelijking met mijn normale reizen zijn de reizen met de goederentreinen de leukste. Het geeft meer reliëf aan een reis. Het is de combinatie van het aangename en het onaangename. Het laat je het aangename veel meer appreciëren.”
Hoe voelt dat om op zo’n trein te zitten? Is dat enigszins comfortabel?
“Niet echt (lacht)! Overdag valt het nog goed mee, maar ‘s nachts is het erg koud, zelfs in de zomer. Die treinen rijden bijna non-stop met 120 km/u. Je hebt bijna geen bescherming van de wind en je bent blootgesteld aan alle weerselementen. We dragen ook oordoppen, omdat het geluid soms fel kan zijn. Vaak maakt het mooie landschap het wel goed. De treinen die over de grens gaan, de intermodals, hebben erg goeie veringen. Het is het koude metaal dat pijn doet.”
Jullie slapen in de video’s vaak in de natuur of verlaten panden. Waarom? Doe je dat vaker?
“Het is om een dak boven het hoofd te hebben. Het is niet zo dat ik voor m’n plezier in kraakpanden slaap (lacht). Al zijn er wel die het erom doen! Wij nemen vaak ook gewoonweg hotels.”
Bijna gepakt aan de grens
In je voorlaatste video reis je met Shiey en Rico naar de Alpen. Hoe kende je hem?
“Ik kende de video’s van Shiey al een tijdje. Ik wist dat hij wel wat ervaring had met freighthopping. Uiteindelijk heb ik contact met hem opgenomen en vroeg ik hem of hij samen een grote reis wou maken. Tot mijn grote verbazing reageerde hij vrijwel onmiddellijk en was hij erg positief. Ik had ondertussen al enkele voorbereidingen getroffen en het leek me handig om drie paar ogen mee te hebben. We moesten tenslotte enkele grensovergangen oversteken.”
Oorspronkelijk wouden jullie van België naar Griekenland te reizen, al zijn jullie daar niet in geslaagd. In een video is te zien hoe jullie aan de Oostenrijkse grens bijna werden gevat?
“We waren – mede door het lange wachten, de bergen en het mooie weer – roekeloos aan het worden en stonden tussen twee containers in. Een andere trein kruiste ons. We wisten meteen dat we gezien waren. Al waren we ongetwijfeld eerder al gespot, want het deurtje van de conducteur stond open. Ze waren vermoedelijk al een tijdje naar ons op zoek.”
“Ze hebben zelfs een helikopter op ons afgestuurd.”
Al stopte de trein niet meteen?
“Neen. Vanaf dat moment bleven we verder rijden, zo’n 20 minuten lang. Dat was gek, want ik had verwacht dat we aan het eerstvolgende station zouden stoppen en eraf gehaald zouden worden. We bleven echter doorrijden tot aan de Oostenrijkse grens, tot aan de Brennerpas. Ik wist dat het een plek was waar altijd politie aanwezig was. Het ligt ook op een route voor vluchtelingen. We hadden onze spullen ingepakt en waren klaar om te gaan lopen.”
Wat gaat er op zo’n moment door je heen?
“Op zo’n moment gaat er veel stress door je heen. In het station zag een agent ons en riep hij verbaasd iets naar zijn collega’s. Zo zie je maar dat de politie het in Europa helemaal nog niet gewoon is. In de VS zetten ze langs iedere kant van de trein een agent en laten ze hem traag voorbijrijden. Hadden ze dat hier gedaan, hadden ze ons gepakt. Uiteindelijk zijn we dan uit de trein gesprongen en de bergen ingeklommen. Ze hebben zelfs een helikopter op ons afgestuurd, die is minutenlang boven ons blijven hangen.”
Nieuwe video naar Kroatië
Tijdens de tweede lockdown ben je met Shiey naar Kroatië gereisd?
“Het was daar erg relax. De treinen rijden trager en de mensen zijn er vriendelijker. Als voorbijgangers je daar op een trein zien zitten, dan zwaaien ze – het maakt hun allemaal niets uit. Zij weten nog wat écht slecht is! Ze hebben de Joegoslavische oorlog nog meegemaakt, dat is recente geschiedenis. Twee jongens op een trein kan hun echt niks schelen (ferm).”
Was het dan een rustige reis zonder problemen?
“Niet helemaal. Een spoorwerker kwam iedere ruimte van de trein inspecteren, hij was op zoek naar mensen. Uiteindelijk had hij ons gezien, maar gelukkig was zijn shift net voorbij. Hij lachte naar ons en daar bleef het bij! Uiteindelijk is ook de politie erbij gekomen, al hebben ze ons laten gaan.”
Niet zonder gevaar
Freighthopping is natuurlijk niet zonder risico. Heb je al gevaarlijke situaties meegemaakt?
“Ik heb zeker al gevaarlijke dingen meegemaakt. In Kroatië namen we een trein in het midden van de nacht. Het was op dat moment stikdonker, maar we besloten om er toch in te kruipen. Had ik op dat moment één misstap gemaakt, dan had ik het waarschijnlijk niet kunnen navertellen. Routine en gewoonte blijven dan ook de grootste vijand. In het begin ben je voorzichtig en bewust van de gevaren. Als je het zo vaak doet, begin je jezelf onschendbaar te voelen.”
Je bent je wel bewust van de risico’s. In de video’s zien we hoe je anderen aanmaant om niet onder, maar over een trein te kruipen.
“We nemen risico’s, maar ze moeten weloverwogen zijn. Het gaat om kleine dingen die ik probeer te vermijden. Shiey ging bijvoorbeeld op de wagons lopen of kruipt onder treinen door, in plaats van erbovenop te gaan. Zo’n dingen zou ik niet doen, want het zijn onnodige risico’s. Er kan altijd iets gebeuren: de trein kan over een wissel rijden of abrupt stoppen.”
In je video’s speelt muziek een belangrijke rol. Je probeert de ervaring door te geven aan de kijkers, zodat ze je niet hoeven nadoen?
“Vaak luister ik op de trein naar de muziek die je in de video’s hoort. Ik film dan m’n beelden aan de hand van die muziek die ik op dat moment beluister. Shiey houdt het bijvoorbeeld op rauwe beelden, maar dan hoor je enkel het geruis van de wind. Ik wil de kijkers hetzelfde gevoel geven, als toen ik op de trein zat. Zodat ze de reis kunnen ervaren, zonder me te hoeven nadoen.”
Politieke boodschap
Je doet ook aan graffiti. Waarom?
“De gentrificatie van de steden zit me dwars. In België valt het nog mee, maar kijk naar Nederland. De huizen, de straten, de steden: alles ziet er daar hetzelfde uit. Het is leuk om treinen en steden op te fleuren met kleuren. Er zijn mensen die er enkel tekst op schilderen – waarvan ik snap dat mensen het niet mooi vinden – maar dan heb je ook echte kunstenaars.”
Zit er dan een boodschap achter?
“Er zit vaak een politieke boodschap achter: in m’n ‘Nightshift in Belgium’-video is de blauwe wagon een protest tegen Europa die de vluchtelingen in de steek laat. Daar werkte trouwens een bekend persoon aan mee. Al kan ik zijn of haar echte naam niet noemen, al zal je dat niet verbazen (lacht).”
